Vladimir Lossky
Ο άνθρωπος πλάστηκε για έναν σκοπό· να οδηγήσει όλη την κτίση στην θέωση. Ο άνθρωπος είναι μέρος της κτίσης και παράλληλα διακρίνεται από αυτήν εξαιτίας του «κατ’ εικόνα» το οποίο του δίνει την δυνατότητα της «ομοίωσης». Έτσι, ως «ιερεύς» και «βασιλέας» επί του κτιστού, είχε την αποστολή να ενώσει την γη με τον ουρανό, και τελικά να ενωθεί κατά χάρη με τον Δημιουργό του, μετέχοντας κατά χάρη σε ότι έχει Εκείνος κατά φύσει. Παρακάτω παρουσιάζεται απόσπασμα από τον διάσημο Ρώσο θεολόγο Vladimir Lossky, αναφορικά με αυτό το μέρος της θεολογίας που ανέπτυξαν οι άγιοι Πατέρες (ειδικά ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής αλλά και άλλοι όπως ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος), το γνωστό και ως «οικολογική θεολογία», που μας δείχνει αφενός την σχέση «ανθρώπου- κτίσης», αφετέρου το έργο του δεύτερου Αδάμ, του Χριστού.
«Ο πρώτος άνθρωπος εκλήθη κατά τον Άγιον Μάξιμον να συγκεντρώσει εν εαυτώ το σύνολον του κτιστού είναι· ώφειλεν επίσης να επιτύχει την τελείαν μετά του Θεού ένωσιν και να μεταδώσει ούτω την τεθεωμένην κατάστασιν εις όλην την δημιουργίαν. Έπρεπε αρχικώς να καταργήσει εν τη ιδία φύσει την εις δύο φύλα διαίρεσιν δια της απαθούς ζωής κατά το θείον αρχέτυπον. Εν συνεχεία ώφειλε να ενώσει τον παράδεισον με το υπόλοιπον της γης, δηλαδή φέρων πάντοτε τον παράδεισον εν εαυτώ εις μίαν σταθεράν κοινωνίαν μετά του Θεού, ώφειλε να μεταμορφώσει ολόκληρον την γην εις παράδεισον. Εν συνεχεία έπρεπε να καταργήσει τας αποστάσεις όχι μόνον δια το πνεύμα του αλλά και δια το σώμα του, ενώνων την γην και τον ουρανόν, το σύνολον του αισθητού σύμπαντος. Υπερβαίνων τα όρια του αισθητού ώφελεν εν συνεχεία να εισδύσει εις το νοητόν σύμπαν δια της γνώσεως της ομοίας προς την των αγγελικών πνευμάτων, ώστε να συγκεντώσει εις εαυτόν τον νοητόν και αισθητόν κόσμον. Τέλος, μη έχων εκτός αυτού ει μη μόνον τον Θεόν, δεν θα έμενεν εις τον άνθρωπον ει μη το να δοθεί εις Αυτόν εξ ολοκλήρου με μίαν ορμήν αγάπης, αποθέτων εις Αυτόν ολόκληρον το σύμπαν συγκεντρωμένον εις το ανθρώπινον είναι. Τότε ο Θεός θα εχαρίζετο εις τον άνθρωπον, ο οποίος θα κατείχε δυνάμει αυτής της δωρεάς, δηλαδή κατά χάριν, παν ότι ο Θεός κατέχει εκ φύσεως (Μαξίμου, «Περί Αποριών» PG 91,1308). Ούτω θα συνεπληρούτο η θέωσις του ανθρώπου και ολοκλήρου του κτιστού σύμπαντος. Το έργον τούτο το οποίον προωρίζετο δια τον άνθρωπον, μη πραγματοποιηθέν υπό του Αδάμ, δυνάμεθα να το εικάσωμεν δια μέσου του έργου του Χριστού, δεύτερου Αδάμ.
Τοιαύτη είναι η θεωρία του Αγίου Μαξίμου περί των διαιρέσεων του κτιστού σύμπαντος, θεωρία την οποία εδανείσθη εν μέρει ο Ιωάννης Σκώτος εις το De divisione naturae. Αι διαιρέσεις αύται παρά τω Μαξίμω εκφράζουν τον περιωρισμένον του κτίσματος χαρακτήρα, ο οποίος είναι αυτή αύτη η κατάστασίς του. Είναι συγχρόνως προβλήματα προς λύσιν, εμπόδια τα οποία πρέπει να υπερπηδηθούν εις την οδόν της μετά του Θεού ενώσεως. Ο άνθρωπος δεν είναι εν ον απομεμονωμένον εκ του υπολοίπου της δημιουργίας: δια αυτής μάλιστα της φύσεώς του είναι συνδεδεμένος με το σύνολον του σύμπαντος· ο Απόστολος Παύλος μαρτυρεί ότι η κτίσις ολόκληρος προσδοκά την μέλλουσαν να αποκαλυφθεί δόξαν των υιών του Θεού (Ρωμαίους 8, 18-22). Η έννοια του κόσμου ουδέποτε υπήρξεν αδιάφορος δια την ανατολικήν πνευματικότητα. Εκφράζεται τόσον εις την θεολογίαν όσον και εις την λειτουργικήν υμνολογίαν, εις την εικονογραφίαν, και ίσως κυρίως εις τα ασκητικά κείμενα των διδασκάλων της πνευματικής ζωής της ανατολικής Εκκλησίας.
«Τι έστι καρδία ελεήμων; - διερωτάται ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος- καύσις καρδίας υπέρ πάσης της κτίσεως, υπέρ των ανθρώπων, και όρνεων και των ζώων, και των δαιμόνων, και υπέρ παντός κτίσματος. Και εκ της μνήμης αυτών, και της θεωρίας αυτών ρέουσιν οι οφθαλμοί αυτού δάκρυα. Εκ της πολλής και σφοδράς ελεημοσύνης της συνεχούσης την καρδίαν, και εκ της πολλής καρτερίας σμικρύνεται η καρδία αυτού, και ου δύναται βαστάξαι ή ακούσαι, ή ιδείν βλάβην τινά, ή λύπην μικράν εν τη κτίσει γινομένην. Και δια τούτο και υπέρ των αλόγων, και υπέρ των εχθρών της αληθείας, και υπέρ των βλαπτόντων αυτόν εν πάση ώρα ευχήν μετά δακρύων προσφέρει, του φυλαχθήναι αυτούς και ιλασθήναι αυτοίς· ομοίως και υπέρ της φύσεως των ερπετών εκ της πολλής αυτού ελεημοσύνης της κινουμένης εν τη καρδία αυτού αμέτρως καθ’ ομοιότητα του Θεού» (Λόγος ΠΑ’, εκδ. Θεοτόκη, σελ. 306, Αθήναι 1895).
Εις την οδόν του της μετά του Θεού ενώσεως ο άνθρωπος ουδόλως αποδοκιμάζει τα δημιουργήματα, αλλά συγκεντρώνει εν τη αγάπη του τον διηρημένον υπό της αμαρτίας κόσμον, ώστε να μεταμορφωθεί τελικώς δια της χάριτος».
(«Η Μυστική Θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας», Vladimir Lossky, σελ. 123-125).
πηγή:http://blogs.sch.gr/kantonopou/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου