Πως να προσευχόμαστε σωστά

Να προσεύχεσθε στον Θεό με ανοικτά τα χέρια. Αυτό είναι το μυστικό των αγίων. Μόλις άνοιγαν τα χέρια τους, τους επεσκέπτετο η θεία χάρις. Οι Πατέρες της Εκκλησίας χρησιμοποιούν ως πιο αποτελεσματική τη μονολόγιστη ευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με».

Το κλειδί για την πνευματική ζωή είναι η ευχή. Την ευχή δεν μπορεί κανείς να τη διδάξει, ούτε τα βιβλία, ούτε ο γέροντας, ούτε κανείς. Ο μόνος διδάσκαλος είναι η θεία χάρις. Αν σας πω ότι το μέλι είναι γλυκό είναι ρευστό είναι έτσι κι έτσι, δεν θα καταλάβετε, αν δεν το γευθείτε. Το ίδιο και στην προσευχή, αν σας πω, «είναι έτσι, νιώθεις έτσι» κ.λπ. δεν θα καταλάβετε, ούτε θα προευχηθείτε, «ει μη εν Αγίω Πνεύματι».

Μόνο το Πνεύμα το Άγιον μόνο η χάρις του Θεού μπορεί να εμπνεύσει την ευχή.

Μόλις ακούσετε προσβλητικό λόγο, λυπάσθε και μόλις σας πουν καλό λόγο, χαίρεσθε και λάμπετε; Μ’ αυτό δείχνετε ότι δεν είστε έτοιμοι, δεν έχετε τις προϋποθέσεις. Για να έλθει η θεία χάρις, πρέπει ν’ αποκτήσετε τις προϋποθέσεις, την αγάπη και την ταπείνωση, διαφορετικά δημιουργείται αντίδραση. Για να μπείτε σ’ αυτή τη «φόρμα», θα ξεκινήσετε απ’ την υπακοή. Πρέπει πρώτα να δοθείτε στην υπακοή, για να έλθει η ταπείνωση. Βλέποντας την ταπείνωση, ο Κύριος στέλνει τη θεία χάρι κι έπειτα έρχεται μόνη, αβίαστα η προσευχή. Αν δεν κάνετε υπακοή και δεν έχετε ταπείνωση, η ευχή δεν έρχεται και υπάρχει φόβος πλάνης. Να ετοιμάζεσθε σιγά σιγά απαλά απαλά και να κάνετε την ευχή μέσα στο νου. Ό,τι είναι στο νου, είναι και στην καρδιά.

Μόνο με τη θεία χάρι μπορείς να προσευχηθείς. Καμία προσευχή δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη θεία χάρι. … μόνο Αυτός που }κατέχει τη θεία σοφία μπορεί να δοξολογήσει, καθώς πρέπει τον Θεό. Και ο Κύριος μόνο δίδει χάρι προς τούτο. Όταν έλθει η χάρις όταν έλθει η αγάπη, λέεις το όνομα «Χριστός» και γεμίζει ο νους, γεμίζει κι η καρδιά. Η αγάπη αυτή η λαχτάρα αυτή έχει και βαθμούς.

Όχι λοιπόν βία, για ν’ αποκτήσεις την ευχή. … Να το κάνεις από αγάπη κι αν ο Θεός θέλει να σε βάλει στην κόλαση, ό,τι θέλει ας κάνει. 

Όταν προχωρήσεις δεν είναι η σκέψη της ευχής που ακούγεται στο νου, αλλά είναι κάτι άλλο. Είναι κάτι που το αισθάνεσαι μέσα σου, αλλά χωρίς εσύ να κάνεις προσπάθεια. Αυτό το «κάτι» είναι η θεία χάρις που σου χαρίζει ο Χριστός.

«Κατανύττω» με μαχαίρι σημαίνει «πληγώνω πολλές φορές». Κι όταν πρόκειται για την ψυχή, το «κατανύττομαι» σημαίνει ότι καταπληγώνομαι απ’ την αγάπη του Θεού.

Άρα κατάνυξη είναι ένας βαθύς πόνος, Πάθος ιερό.

Ο ερωμένος δεν μπορεί να ζήσει μακριά απ’ το αγαπώμενο πρόσωπο ούτε χρειάζεται να φέρει το πρόσωπο απ’ το νου στην καρδιά, αλλά μόλις δει την ερωμένη, σκιρτάει η καρδιά του. Όταν είναι μακριά και την σκέπτεται, πάλι σκιρτάει η καρδιά του. Δεν χρειάζεται να κάνει καμία προσπάθεια. Έτσι και με τον Χριστό. Αλλά βέβαια εκεί είναι όλα θεία. Θείος έρως, θεία αγάπη, όχι σαρκική. Είναι ήρεμη, αλλά και πιο έντονη πιο βαθιά.

Η νοερά προσευχή γίνεται μόνο από εκείνον που έχει αποσπάσει την χάρι του Θεού. }264}

Να προσεύχεσθε χωρίς να σχηματίζετε στο νου σας εικόνες. Να μη φαντάζεσθε τον Χριστό. Οι Πατέρες ετόνιζαν το ανεικόνιστον στην προσευχή. Με την εικόνα υπάρχει το ευόλισθον, διότι ενδέχεται στην εικόνα να παρεμβληθεί άλλη εικόνα. Ενδέχεται και ο πονηρός να κάνει παρεμβολές και να χάσομε την χάρι.

Με έναν απαλό τρόπο εμείς να βάλομε στο νου μας τον Χριστό, λέγοντας απαλά απαλά: «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με». Να μη σκέπτεσθε τίποτα παρά μόνο τα λόγια «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με». Τίποτ’ άλλο. Τίποτα. Ήρεμα, με τα μάτια ανοικτά, για να μην κινδυνεύετε από φαντασίες και πλάνες, με προσοχή και αφοσίωση να στρέφεσθε στον Χριστό. … Χωρίς την χάρι αυτοϋπνωτίζεσαι και μπορεί να πέσεις σε φώτα και πλάνη και παράκρουση.

Ούτε να χρησιμοποιείτε τεχνητούς τρόπους. Δεν χρειάζεται ούτε μικρό σκαμνάκι, ούτε σκύψιμο της κεφαλής, ούτε κλείσιμο των ματιών. … Να μη δένεσθε με τον τόπο. Το παν είναι ο έρωτας στον Χριστό. Άμα η ψυχή σας επαναλαμβάνει με λατρεία με πόθο τις πέντε λέξεις, «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», δεν χορταίνει. Είναι λέξεις αχόρταστες! Σ’ όλη σας τη ζωή να τις λέτε. Κρύβουν τόσους χυμούς!

Εκεί όπου λέω την ευχή στο νου μου καμιά φορά η χαρά μου δυναμώνει κι όταν δυναμώσει η χαρά μου λέγοντας το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», αισθάνομαι το νου μου να σκιρτάει μαζί με την καρδιά. Δηλαδή αισθάνομαι το νου μου να πέφτει στην καρδιά κι εκεί νιώθω όλη αυτή τη χαρά, λέγοντας την ευχή. Αρχίζω νοερά και μετά πηγαίνει μόνος του νους μου, όταν έλθει η χαρά. 

Ο νους είναι που σκέπτεται. Η καρδιά δεν σκέπτεται. Το νου να έχετε στον Θεό και η καρδιά σκιρτάει από χαρά αυθόρμητα. Κατανύσσεται. Για να έλθει ο Χριστός στην καρδιά πρέπει να Τον αγαπήσετε. Για να Τον αγαπήσετε, πρέπει να σας αγαπήσει πρώτα Εκείνος. Πρέπει πρώτα ο Θεός να σας γνωρίσει και μετά εσείς. Θα εγκύψει και Αυτός αν εσείς πρώτα Του το ζητήσετε. Για να σας αγαπήσει, πρέπει να είστε άξιοι. Για να είστε άξιοι, πρέπει να κάνετε προετοιμασία.

Πρώτα απ’ όλα μακριά η ιδιοτέλεια. Η προσευχή πρέπει να είναι ανιδιοτελής. Όλα να γίνονται μυστικά ανιδιοτελώς. Δηλαδή να μη σκέπτεσθε πως, αν συγκεντρωθείτε με το νου, η χάρις θα έλθει και στην καρδιά και θα έχετε και σκίρτημα. Να μην προσεύχεσθε μ’ αυτόν τον υπολογισμό αλλά με απλότητα και ταπείνωση. Ν’ αποβλέπετε πάντοτε στη δόξα του Θεού. Τι σας είπα για τ’ αηδόνι; Εκείνο ψάλλει, χωρίς να το βλέπει κανείς. Έτσι να είστε, ανιδιοτελείς. Να δίδεσθε στη λατρεία του Θεού μυστικά.

… «μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου». Να μην παίρνει είδηση ο κακός εαυτός. Να ζείτε τον Παράδεισο και να μην το γνωρίζει ο κακός εαυτός σας και το φθονήσει.

Προετοιμασία είναι ακόμη να μάθετε να τηρείτε τις εντολές του Θεού. Να διώχνετε τα πάθη, κατάκριση, θυμό κ.λπ. μ’ έναν τρόπο μαλακό. Δηλαδή να μη χτυπάτε απευθείας το κακό, αλλά περιφρονώντας το πάθος να στρέφεσθε με αγάπη προς τον Θεό. Ν’ ασχολείσθε με τους ύμνους, τα τροπάρια των αγίων, των μαρτύρων και τους ψαλμούς του Δαβίδ. Να μελετάτε την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Μ’ αυτό τον τρόπο η ψυχή σας θ’ απαλύνεται, θ’ αγιάζεται, θα θεούται, θα είναι έτοιμη ν’ ακούσει του Θεού τα μηνύματα.

Σιγά σιγά θα σας επισκέπτεται η χάρις. Θα μπαίνετε μες στη χαρά. Θ’ αρχίσετε να ζείτε στην ειρήνη, οπότε μετά θα γίνετε πιο δυνατοί με τη θεία χάρι. Δεν θα θυμώνετε δεν θα εκνευρίζεσθε, δεν θα παρεξηγείτε, δεν θα κατακρίνετε, θα τους δέχεσθε όλους με αγάπη. … Η ευχή καθαρίζει την ψυχή και κρατάει το νου. Το τελειότερο έργο γίνεται στ’ άδυτα της ψυχής του ανθρώπου, που είναι κλεισμένα ερμητικά, γνωστά μόνο στον Θεό. Έτσι βλέπομε κάτι το συγκλονιστικό: ανθρώπους που μεταβάλλονται σε παιδιά του Θεού, αν και έφθασαν στα βάθη της αυτοκαταστροφής τους.

Κι εγώ ο καημένος σαράβαλο είμαι αυτή την προσπάθεια κάνω. Δεν αναλύομαι σε προσευχές έτσι φανερά, αλλά μυστικά προσεύχομαι. Καταλάβατε; Έρχεται η χάρις του Θεού κι επισκιάζει κι εσάς. Δίδει μια δροσιά, μια χάρι και σ’ εσάς, που μένομε μαζί που τρώμε μαζί που συζητούμε που προσευχόμαστε που αναστρεφόμαστε απλά. Καταλάβατε; Μόνον ένας απερίσκεπτος, ένας «χοντρός», που δεν μπόρεσε η προσευχή να τον συγκινήσει, μένει ξένος ως προς την χάρι. Να προσεύχεσθε να σας φανερώσει ο Θεός τα άδηλα. Είναι πολλά που δεν τα ξέρομε. Να λέτε στον Χριστό: «Ό,τι θέλεις Εσύ, ό,τι θέλει η αγάπη Σου, Κύριε». Εκείνος θα σας οδηγήσει. Σε Αυτόν ν’ ατενίζετε.

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής-Χρυσοπηγή Β’ Έκδοση