Περί θείας αγάπης και θείας γνώσεως

Αγίου Μάξιμου του Ομολογητού

Το παρακάτω, είναι απόσπασμα από το έργο του αγίου Μάξιμου του Ομολογητή «Κεφάλαια Περί Αγάπης». Σε αυτό, μιλάει ο άγιος για την αγάπη και για την γνώση, και πως τα δύο αυτά θεία δώρα πρέπει να συνδυάζονται προκειμένου να ωφελούν τον πλησίον μας, αλλά και τον εαυτό μας. Κάνει μερική ανάπτυξη του γνωστού ρητού του απ. Παύλου «η γνώσις φυσιοί η δε αγάπη οικοδομεί» (Ά Κορινθίους, 8:1).

«Όλος ο σκοπός των εντολών του Σωτήρα είναι να ελευθερώσει το νου από την ακράτεια και το μίσος και να τον οδηγήσει στην αγάπη προς αυτόν και τον πλησίον, από τα οποία γεννιέται το φως της αγίας γνώσεωςπου συνοδεύεται με τα έργα της αγάπης.

Όταν καταξιωθείς να λάβεις από το Θεό μερική γνώση, μη δείχνεις αμέλεια για την αγάπη και την εγκράτεια. Διότι αυτές, καθαρίζοντας το παθητικό μέρος της ψυχής, σου ετοιμάζουν πάντοτε την οδό που οδηγεί στην γνώση.

Η οδός που οδηγεί στη γνώση είναι η απάθεια και η ταπείνωση, χωρίς τις οποίες κανένας δεν θα δει τον Κύριο.

Επειδή η γνώση δημιουργεί αλαζονεία, ενώ η αγάπη οικοδομεί, για αυτό σύζευξε τη γνώση με την αγάπη, και θα γίνεις ταπεινόφρονας και πνευματικός οικοδόμος, οικοδομώντας έτσι πνευματικά και τον εαυτό σου, και όλους εκείνους που σε πλησιάζουν.

Για αυτό το λόγο η αγάπη οικοδομεί, επειδή ούτε φθονεί, ούτε πικραίνει εκείνους που φθονούν, ούτε δημοσιεύει επιδεικτικά το φθονούμενο, ούτε θεωρεί τον εαυτό του, εκείνος που αγαπά, ότι έφθασε στην τέλεια γνώση, και εκείνα που δεν τα γνωρίζει, ομολογεί, χωρίς να ντρέπεται, την άγνοια. Έτσι λοιπόν κάνει το νου ταπεινόφρονα, και τον προετοιμάζει να προκόβει πάντοτε στην γνώση.

Είναι κατά κάποιο τρόπο φυσικό να ακολουθούν τη γνώση η αλαζονεία και ο φθόνος, και μάλιστα στην αρχή της γνώσεως. Η αλαζονεία εμφανίζεται μόνο εσωτερικά ενώ ο φθόνος και εσωτερικά και εξωτερικά. Εσωτερικά εκδηλώνεται προς εκείνους που έχουν γνώση, ενώ εξωτερικά από εκείνους που έχουν γνώση. Η αγάπη λοιπόν ανατρέπει και τα τρία αυτά· την αλαζονεία, επειδή δεν υπερηφανεύεται, τον εσωτερικό φθόνο,επειδή δεν ζηλεύει, και τον εξωτερικό φθόνο, επειδή δείχνει μακροθυμία και καλοσύνη. Πρέπει λοιπόν εκείνος που έχει γνώση να αποκτήσει και την αγάπη, για να διαφυλάσσει σε κάθε περίπτωση απρόσβλητο το νου.

Εκείνος που καταξιώθηκε να λάβει το χάρισμα της γνώσεως, και λυπεί το συνάνθρωπό του ή τρέφει μνησικακία ή μίσος προς αυτόν, μοιάζει με εκείνον που κατακεντάει τα μάτια του με αγκάθια και τριβόλια. Για αυτό κατ’ ανάγκη χρειάζεται η γνώση την αγάπη».

(Φ. ΕΠΕ 14, έργα αγίου Μάξιμου, «Κεφάλαια περί αγάπης», Δ’ Εκατοντάδα, σελ. 331-335).