«Ας μετανοήσουμε λοιπόν γνήσια, για να ελευθερωθούμε από τα πάθη και να επιτύχουμε την άφεση των αμαρτιών. Ας περιφρονήσουμε τα πρόσκαιρα, για να μην μαχόμαστε για αυτά με τους ανθρώπους και παραβούμε την εντολή της αγάπης, και εκπέσουμε από την αγάπη του Θεού. Ας περπατούμε κατά το Πνεύμα, και ας μην εκτελούμε την επιθυμία της σαρκός.
Ας αγρυπνούμε, ας καθαριστούμε, ας αποβάλλουμε λοιπόν τον ύπνο της πνευματικής τεμπελιάς. Ας γίνουμε ζηλωτές των αγίων αθλητών του Κυρίου· ας μιμηθούμε τους αγώνες τους ξεχνώντας τα παλιά, και αποβλέποντας στα μέλλοντα. Ας μιμηθούμε τον ακατάπαυστο δρόμο τους, την ζέουσα προθυμία, την προσμονή της εγκράτειας, τον αγιασμό που φέρει η σωφροσύνη, την γενναιότητα της υπομονής, την ανοχή της μακροθυμίας, τον οίκτο της συμπάθειας, την ηρεμία της πραότητας, την θερμότητα του ζήλου, το ανυπόκριτο της αγάπης, το ύψος της ταπεινοφροσύνης, την απλότητα της ακτημοσύνης, την ανδρεία, την καλοσύνη, την επιείκεια.
Πόσο εφικτή είναι η αγιότητα στην εποχή μας; Μπορεί να υπάρξει άγιος σήμερα; Το ερώτημα τίθεται για τον πρόσθετο λόγο ότι η αγιότητα δεν είναι άγνωστο φαινόμενο, όπως όταν πρωτοξεκίνησε η Εκκλησία. Τότε ο κόσμος δεν ήξερε τι σημαίνει Τριαδικός Θεός, τι σημαίνει πίστη, τι σημαίνει χριστιανική ζωή, τι σημαίνει κάποιος να λαμβάνει ως καρπό της καθόδου του Αγίου Πνεύματος την αγιότητα ως την μέγιστη δωρεά και στην παρούσα και στην αιώνια ζωή. Για τον κόσμο η αγιότητα ήταν μία κατάσταση που ούτε κατά λέξιν ούτε κατά διάνοιαν μπορούσε να υπάρξει. Σήμερα, η αγιότητα μπορεί να περιφρονείται από τους πολλούς, ωστόσο θεωρείται μία δεδομένη κατάσταση, έστω και μόνο για τον παρόντα κόσμο από αυτούς που δεν πιστεύουν στο Θεό ή για την μεταφυσική κατάσταση του ανθρώπου, σύμφωνα με όσους πιστεύουν, αλλά θεωρούν ότι η Εκκλησία υπάρχει για το επέκεινα.
Ένας πολυάσχολος άνθρωπος του καιρού μας , αποφάσισε κάποτε να επισκεφθεί έναν άγιο ερημίτη. Ήθελε να ηρεμήσει λίγο από το άγχος που τον βασάνιζε. Και να ζητήσει τις συμβουλές του γέροντα.
Τον συνάντησε σε μια φτωχική καλύβα.
- Ευλογείτε, είπε χαιρετώντας τον ερημίτη. Ξέρετε, έκανα πολύ δρόμο για να έλθω εδώ...
- Κάθισε, τον διέκοψε ο γέροντας. Άσε με να σου βάλω λίγο τσάι .
Α΄. Το Filioque δημιούργησε μία άβυσσο μεταξύ Ορθοδοξίας και Παπισμού.
Γράφει ο αείμνηστος αρχιμ. Σπυρίδων Μπιλάλης στο έργο του «Η αίρεσις του Filioque» τομ.1ος, σ. 15 και εξής ότι το δόγμα της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος έχει άμεση σχέση με την θεολογία της Αγίας Τριάδος. Συνεπώς η αίρεση του Filioque, επειδή διαστρέφει την κατ’ εξοχή θεολογία περί Αγίας Τριάδος, δεν είναι μία απλή δογματική διαφορά αλλά άβυσσος μεταξύ Ορθοδοξίας και Παπισμού. Όπως παρατηρεί ο VladimirLossky«Ολόκληρη η τριαδολογία κρέμεται από το θέμα της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος».
«Ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η Γραφή, ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος. Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος ου έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις αυτόν . ούπω γαρ ην Πνεύμα Άγιον, ότι Ιησούς ουδέπω εδοξάσθη» (Ιωάν. 7, 38-39). Με τη φράση αυτή ο ευαγγελιστής Ιωάννης μας δείχνει τις ευλογίες και τον τρόπο ζωής που αποκτά όποιος είναι μέλος του σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας δηλαδή. Και αυτό γίνεται την στιγμή που λαμβάνουμε, στο μυστήριο του Βαπτίσματος, το Χρίσμα, δηλαδή το Άγιο Πνεύμα μας καθιστά τέλεια μέλη του σώματος του Χριστού, δίδοντάς μας την χάρη και το δικαίωμα να συμμετέχουμε όχι μόνο στα μυστήρια, αλλά και στην αιώνια δόξα την οποία ο Χριστός πρώτος προσέδωσε στην ανθρώπινη φύση, συνεργεία του Αγίου Πνεύματος. Και είναι τρία τα χαρακτηριστικά αυτής της δόξας, η οποία ξεκινά από τον παρόντα χρόνο και κόσμο και τελειούται στην αιώνια ζωή: είναι ο κορεσμός της δίψας για νόημα, αιωνιότητα και όντως ζωή. Είναι η έκλυση αυτού του ζώντος ύδατος από τα εσώτερα της ύπαρξης προς όλο τον κόσμο. Και είναι η διατήρηση του Αγίου Πνεύματος στην πίστη και τη ζωή της Εκκλησίας. Αυτά τα τρία στοιχεία οδηγούν τον άνθρωπο από δόξης εις δόξαν.
Γι’ αυτή την άσκηση της αντιμετωπίσεως των αοράτων εχθρών μάς ομιλούν όλες οι Γραφές. Συνεπώς λοιπόν, να μην εξασθενούμε ψυχικά ούτε να οργιζόμαστε, όταν πολεμούμεθα από τους πονηρούς λογισμούς, ούτε να παύουμε να μετανοούμε κατά την περίοδο της μάχης. Διότι αυτή είναι η πονηρά πλάνη του διαβόλου να μας κάνει να ελπίζουμε στη νίκη επί των ακαθάρτων λογισμών με τις δυνάμεις μας και να μην τρέχουμε στο Θεό με τη μετάνοια για να προσευχηθούμε εναντίον τους. Όμως εμείς να καταπολεμούμε τον δαίμονα και τους λογισμούς με την παντοτεινή μετάνοια, την αδιάκοπη προσευχή και να μην αφήνουμε τα νώτα μας αφύλακτα στους εχθρούς μας, έστω και να πληγωθούμε χιλιάδες φορές κάθε ημέρα. Να λάβουμε μέσα μας γενναία απόφαση, ότι μέχρι θανάτου να μη χωρισθούμε ουδέποτε από αυτό το πνευματικό καθήκον της ζωής μας, το οποίον επιφέρει σταδιακά, μυστικά και αθόρυβα το έλεος του Θεού. Αυτά συμβαίνουν όχι μόνο στους εμπαθείς και αδυνάτους, αλλά και στους κεκαθαρμένους, τους ενάρετους και ζώντας στην ησυχία υπό την προστασία του Θεού, οι οποίοι έχουν πτώσεις εις τους λογισμούς των και κατόπιν έρχεται η ειρήνη, η θεία παρηγοριά, οι καθαροί λογισμοί και η πραότητα.
Η συμβολή των μητέρων των Τριών Ιεραρχών, Έμμέλειας του Μ. Βασιλείου, Νόνας του Γρηγορίου του Ναζιανζηνοϋ καί Άνθούσας Ιωάννη του Χρυσόστομου στην ανάδειξη αυτών των Μεγάλων Πατέρων καί Οίκουμενικών Διδασκάλων της Εκκλησίας υπήρξε αποφασιστική. Καί είναι δίκαιος ό θαυμασμός του εθνικού ρήτορα Λιβάνιου για τη χριστιανή γυναίκα - «Βαβαί, οι αι παρά χριστιανοίς είσι γυναίκες» - στο πρόσωπο της μητέρας του Χρυσόστομου, της νεαρής χήρας με την εκπληκτική πιστότητα στη μοναδική αγάπη της ζωής της καί την ολοκληρωτική της αφοσίωση στην αγωγή του υπέροχου γιου της. Υπάρχει όμως μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια!
Καί οι τρεις τους, εξαίρετα πνεύματα, ήταν δεκτικοί, ευάγωγοι ως παιδιά καί νέοι στα αφορώντα τη σχέση τους με τη χριστιανική Αλήθεια καί ζωή! Την Ίδια εποχή στην Εκκλησία του Χρστού πού παροικεί στη Δύση μια άλλη χριστιανή, ή Μόνικα - χήρεψε κι αυτή νέα -σήκωσε με ανάλογη προς την Ανθούσα πιστότητα το σταυρό της χηρείας της, καί επέδειξε άντόστοιχη αφοσίωση στήν άγωγη του επίσης εξαίρετου στο πνεύμα γιου της, Αύγουστίνου. Μα αυτός, παρά τη σφοδρή επιθυμία καί μεγάλη προσπάθεια της, έδειξε απροθυμία, αδιαφορία για τα άφορώντα τη χριστιανική Αλήθεια καί ζωή. Καί το χειρότερο, τράβηξε κατά την αντίπερα όχθη, έπεσε σε υπαρξιακό αδιέξοδο, έζησε βίο άστατο, παραδόθηκε σε εξάρτηση αισθησιακή! Καί κείνη έγκαρτέρησε, όχι μια δυο μέρες, ένα ή δύο μήνες, ούτε ένα δυο αλλά δεκαέξι ολόκληρα χρόνια σε μαρτύριο δακρύων, δακρύων πού τα γόνατα της μεταποιούσαν σε σταλαγματιές θερμής προσευχής! Καί ελεήθηκε από το Θεό, ευλογήθηκε από την Αγάπη Του με την ευτυχία να δει το γιο της χριστιανό!
«Το φρούριο». Ταινία αποκάλυψη. Είναι μια δοκιμασία για την ψυχή. Αν καταφέρεις να τη δεις έως το τέλος σημαίνει πως η κάρδια σου δεν έχει σκληρύνει ακόμα, δεν αποστασιοποιήθηκες από τον υπόλοιπο κόσμο κρυμμένος πίσω από ψηλούς τοίχους. Ταινία για το θαύμα. Θαύμα πραγματικό και όχι φανταστικό. Ταινία για τη θεραπεία των άρρωστων παιδιών και για την ίαση των ενήλικων. Στον κινηματογράφο πια η έννοια του ήρωα ταυτίζεται με σκληρότητα και μυϊκή δύναμη. Όμως βλέπετε πως γίνεται και αλλιώς. Ο ήρωας είναι αυτός που με τη δύναμη της καρδιάς μπορεί να κάνει το καλό. Εξάλλου υπάρχει τόσο λίγο καλό γύρω μας. Ακόμη δεν ξέρουμε τι είναι η ζωή. Είναι μια περίοδος εργασίας πριν από την αιωνιότητα ή μία απλή βολτούλα από το ένα σημείο στο άλλο;
Παραγωγή: 2007
Σκηνοθέτης: Μιχαήλ Σάδριν
Προβολή: ορθόδοξο τηλεοπτικό κανάλι «Γκλας»
Το 2009 η ταινία προβλήθηκε στο φεστιβάλ ορθόδοξης ταινίας και πήρε τα πρώτα βραβεία σε όλες τις κατηγορίες, με ομοφωνία κοινού και επιτροπής.
Τα γυρίσματα διήρκεσαν ένα χρόνο στο μοναστήρι Σβιάτο-Βαζνεσένσκι (Της Αναλήψεως) στα σύνορα με την Ρουμανία. Ο σκηνοθέτης μας δίνει την ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τις αξίες της ζωής, μέσα από τα παραδείγματα των μοναχών, εφαρμόζοντας καθημερινά την εντολή της αγάπης.
Τα κεντρικά πρόσωπα είναι: ο ηγούμενος του μοναστηριού (που έγινε ο πατέρας για 29 υιοθετημένα παιδάκια, έχοντας ήδη τρία δικά του, δύο αγόρια και ένα κορίτσι), η αδελφότητα και τα παιδιά από το μοναστηριακό ορφανοτροφείο (150 ορφανά), πολλά από τα οποία είναι βαριά άρρωστα.
Αυτή η ταινία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν ένα μεγάλο πνευματικό γεγονός. Μια ουράνια αγάπη εμφανίζεται πάνω στη γη.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα της ταινίας τα εξηγεί όλα:
«Σφίγγοντας τα δόντια μέχρι τριγμού, και τα χέρια μέχρι πόνου, χαίρε, διότι ζεις. Χαίρε με τη γαλαζόπετρα του ουρανού και με το ρουμπίνι της ηλιοβασιλέματος. Χαίρε με το μαργαρίτη της βρόχινης σταγόνας, διότι δεν μπορείς αλλιώς. Χαίρε με τη χαρά του πληγωμένου μαχητή, που κείται κάτω. Αν και η μάχη χάθηκε, η σημαία είναι ψηλά, και το όπλο δεν πετάχτηκε στη λάσπη, και δεν τρέχεις ντροπιασμένος, επειδή δεν έχεις πια πόδια... Και το μόνο που μένει είναι να πολεμάς μέχρι θανάτου. Και αν δεν μείνει πια τίποτα, χαίρε με μια άνωθεν χαρά για τον πλησίον σου. Χαίρε με την αγάπη των άλλων, χαίρε με τα γέλια των παιδιών που δεν είναι δικά σου. Ακόμα και όταν είναι μαύρα σύννεφα παντού χαίρε. Στη βροχή και στη λάσπη χαίρε. Χαίρε και αγαλλιάσου, αψηφώντας το πόνο, διότι το όνομά σου είναι Άνθρωπος!»
Η χριστιανική πίστη βλέπει την προοπτική του κόσμου με κριτήριο την αιωνιότητα. Εχθρός ακατανίκητος ο θάνατος. Δεν έχει σημασία αν είναι αποτέλεσμα της φυσικής φθοράς και του χρόνου ή της πνευματικής φθοράς εξαιτίας της αμαρτίας που οδηγεί σ’ αυτόν «ίνα μη το κακόν αθάνατον γένηται». Ο θάνατος υφίσταται ως ο προορισμός του καθενός μας. Ψάχνουμε παρηγοριά στις θρησκείες, στη φιλοσοφία, ενίοτε στην υλιστική ζωή. Και μπορεί πρόσκαιρα να ανακουφιζόμαστε, όμως το γεγονός του θανάτου δεν αλλάζει.
Η χριστιανική πίστη όμως δεν μένει στο θάνατο. Δεν μας έχει δοθεί απλώς ως παρηγοριά για το μελλούμενο. Η πίστη στο Χριστό αποτελεί τη γέφυρα για την αιωνιότητα. Ο άνθρωπος δεν υπάρχει για να πεθάνει, αλλά για να ζήσει αιώνια. Και ο λόγος του Χριστού είναι ξεκάθαρος: «Αύτη δε εστίν η αιώνιος ζωή, ίνα γινώσκωσί σε τον μόνον αληθινόν Θεόν και όν απέστειλας Ιησούν Χριστόν» (Ιωάν. 17, 3). Αιώνια ζωή είναι η επίγνωση του αληθινού Θεού και του ιδίου του Κυρίου μας. Αν γνωρίσουμε και αναγνωρίσουμε Ποιος είναι ο Δημιουργός και Ποιος Αυτός που μας δίνει την Ανάσταση και την αιωνιότητα, τότε ο θάνατος γίνεται Πάσχα, πέρασμα, μία ροπή, από την οποία θα περάσουμε, αλλά δεν θα νικηθούμε.
Πώς όμως γνωρίζουμε τον αληθινό Θεό και τον Χριστό που απέστειλε στον κόσμο;
Ο γέρων Χατζη-Γεώργιος διηγήθηκε στον Ρώσσον Αρχιμανδρίτη και Πνευματικό παπα-Μακάριο την κοίμηση ενός μαθητού του, του πατρός Γαβριήλ, και τις επιθανάτιες οπτασίες που είδε εκείνος ως εξής: Τις προάλλες εκοιμήθη ο αδελφός μας μεγαλόσχημος μοναχός Γαβριήλ, ο οποίος ήταν 26 χρονών.
Πριν κοιμηθεί, ήταν άρρωστος μόνο δύο εβδομάδες. Τρεις μέρες πριν από την κοίμησή του είδε το εξής όραμα. Του παρουσιάστηκαν τέσσερις νέοι, που φορούσαν διακονικά στιχάρια και ήταν περιζωσμένοι με οράρια. Αυτοί οι νέοι τον προσκαλούσαν να πάει μαζί τους ταξίδι. Τους απάντησε:
Η αφήγηση της ίασης του εκ γενετής τυφλού στο Ευαγγέλιο του Ευαγγελιστού Ιωάννου είναι μοναδική στην Καινή Διαθήκη. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις θεραπείας τυφλών, όχι όμως εκ γενετής, τις οποίες διασώζουν οι τέσσερις Ευαγγελιστές, γεγονός που φανερώνει αφ’ ενός την συμπάθεια και το ενδιαφέρον του Κυρίου Ιησού για τον πόνο και την σωματική αρρώστια και αφ’ ετέρου δείχνουν την μεσσιανικότητά Του, διότι περιγράφοντας το έργο του Μεσσία οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, αναφέρουν εκτός των άλλων και την «ανάβλεψιν τυφλών».
Εκτός, όμως, από την σωματική τύφλωση, ο Χριστός ανοίγει τα μάτια της ψυχής των ανθρώπων, ώστε να μπορέσουν να διαπιστώσουν την νέα ζωή που τους προσφέρει ως θεία δωρεά στον κόσμο. Πολλοί άνθρωποι που έχουν το σωματικό φως δεν «βλέπουν» τον Χριστό ως Μεσσία, ενώ πολλοί τυφλοί, μετά την σωματική τους θεραπεία διακηρύσσουν την πίστη τους σ’ Αυτόν. Δικαιώνονται έτσι τα λόγια του Κυρίου «Εις κρίμα εγώ εις τον κόσμον ήλθον, ίνα οι μη βλέποντες βλέπωσι και οι βλέποντες τυφλοί γένωνται».
Η ανακαίνιση της ύπαρξης του τυφλού από τον Χριστό με το δόσιμο της όρασης αποτελεί για όσους πιστεύουμε στο Θεό μία αφορμή να συνειδητοποιήσουμε τον τρόπο της πίστης μας. Αυτό φαίνεται από το πώς αντιδρούμε στην αμφισβήτησή της τόσο από τους άλλους, όσο και από τον εαυτό μας. Ο τυφλός, μόλις ξαναβρήκε το φως του, κλήθηκε από το κοινωνικό και θρησκευτικό περιβάλλον, το οποίο μέχρι τότε γνώριζε την τυφλότητά του, να δώσει εξηγήσεις για το θαύμα που βίωσε. Η απάντηση του περιβάλλοντος για το πώς και ποιος έκανε το θαύμα ήταν η απόρριψη του Χριστού. Δεν μπορούσαν να αποδεχτούν ότι ο παραβάτης του Σαββάτου θα είχε τέτοια δύναμη ή τέτοια παρρησία ενώπιον του Θεού, ώστε να μπορεί να θαυματουργεί. Έτσι, το περιβάλλον του πρώην τυφλού ζητά από αυτόν να δοξάσει το Θεό. Δεν μπορεί να ερμηνεύσει το θαύμα και γι’ αυτό το αποδέχεται παθητικά. Κατ’ αυτούς δεν μπορεί να συμμετέχει ο Χριστός σ’ αυτό.
Μιά νέα κοπέλα πήγε νά χειρουργηθεί σέ νοσοκομείο τής Συμφερούπολης. Ή κατάσταση της ήταν πολύ σοβαρή καί ή εγχείρηση δύσκολη κι επικίνδυνη.
Ή γιατρός πού θά τη χειρουργούσε κάλεσε τή μητέρα τής ασθενούς καί τής είπε:
- Ή εγχείρηση είναι πολύ δύσκολη κι επικίνδυνη. Δέν μπορώ νά σάς εγγυηθώ τίποτα. Δέν ξέρω άν ή κόρη σας βγεί ζωντανή.
Δέν υπήρχε άλλη επιλογή. Ή νέα οδηγήθηκε στό χειρουργείο.
Σ’ όλη τή διάρκεια τής εγχείρησης ή μητέρα καθόταν στην αυλή του νοσοκομείου καί μέ δάκρυα στά μάτια προσευχόταν στον άγιο Λουκά τον Ιατρό καί στον άγιο Παντελεήμονα νά βοηθήσουν.
Τα Ευρωπαϊκά νηπιαγωγεία και σχολεία μπορούν να απαγορεύσουν τα παιδικά βιβλία και παραμύθια που απεικονίζουν την παραδοσιακή οικογένεια. Αυτό είναι ένα αίτημα της επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας. Σύμφωνα με την επιτροπή, τα παραμύθια θα πρέπει να μιλάνε για τη σεξουαλική διαφορετικότητα (για κάποιον απροσδιόριστο λόγο όταν ακούω την λέξη "διαφορετικότητα" είναι σαν να μυρίζω κλούβια αυγά -Ε.Θ.)Νορβηγοί ειδικοί πιστεύουν ότι τα παιδιά επωφελούνται βλέποντας πορνό.
Η Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Δικαιώματα των Γυναικών και την Ισότητα των Φύλων παρασκευάζουν μια έκθεση που ζητά την απαγόρευση όλων των βιβλίων που παρουσιάζουν την παραδοσιακή οικογένεια όπου ο πατέρας είναι ο αρχηγός και κουβαλητής της οικογένειας και η μητέρα φροντίζει για τα παιδιά, στα σχολεία και τα κέντρα ημερήσιας φροντίδας της Ευρώπης. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, τα βιβλία αυτά είναι κακά για την μελλοντική ζωή των παιδιών, ιδιαίτερα στα κορίτσια, και την προώθηση της λάθος συμπεριφοράς. Στο μέλλον, μπορεί να τα αποτρέψει από την οικοδόμηση μιας σταδιοδρομίας.
Οι φοιτητές παρακολουθούσαν με μεγάλο ενδιαφέρον το μάθημα για τη διαχείριση του άγχους, όταν ο καθηγητής έπιασε ένα ποτήρι και το σήκωσε ψηλά. Και… ρώτησε:
- Πόσο βαρύ είναι αυτό το ποτήρι με το νερό;
Οι απαντήσεις που έδωσαν οι φοιτητές κυμάνθηκαν από 200 μέχρι 600 γραμμάρια. Όμως ο καθηγητής διαφώνησε:
Ένας καθηγητής ήθελε να δώσει μια ουσιαστική νώτα της... ζωής στους μαθητές του και σκέφτηκε να κάνει το παρακάτω πείραμα...
Για το πείραμα θα χρειαζόταν:
- Ένα βάζο
- Μικρές πέτρες
- Μικρά βότσαλα
- Άμμο
- 2 μπουκάλια μπύρες και... αρκετή υπομονή!!
Ο καθηγητής ξεκίνησε το πείραμα παίρνοντας στα χέρια του ένα άδειο γυάλινο βάζο και άρχισε να το γεμίζει στην αρχή με μικρές πέτρες. Οι μαθητές τον κοιτούσαν με απορία.
Μία μεγάλη αλήθεια αναφέρει ο Χριστός στους μαθητές Του, καθώς έχει ολοκληρώσει τον διάλογο με μια γυναίκα Σαμαρείτιδα στην πόλη Συχάρ, έχοντας συζητήσει μαζί της για την ανάγκη του ανθρώπου να πιει από το «ζων ύδωρ» που είναι ο Ίδιος ο Κύριος, ο Μεσσίας που ανέμενε ολόκληρη η ανθρωπότητα. «Άλλος εστίν ο σπείρων και άλλος ο θερίζων» (Ιωάν.4, 37) λέει ο Χριστός σ’ εκείνους που Τον ακολουθούν, αλλά μέσα τους νιώθουν ότι κάτι πρέπει να αποδείξουν τόσο στον Ίδιο, όσο και στον κόσμο, αλλά και στους εαυτούς τους. Ότι δηλαδή μπορούν να είναι αυτόφωτοι, να σταθούν στα πόδια τους, να μπορούν να γίνου πετυχημένοι στα έργα που θα κάνουν, ιδιαιτέρως στα πνευματικά, σ’ αυτά που αναφέρονται στη σωτηρία του κόσμου, αλλά και σε κάθε άλλο έργο. Ο Χριστός διαβλέπει στην ψυχή τους αυτή την καθαρά ανθρώπινη επιθυμία. Ήταν όλοι κουρασμένοι από την οδοιπορία. Κι ενώ Εκείνος στέκεται στο πηγάδι του Ιακώβ, αυτοί αποφασίζουν να πάνε στην πόλη, για να προμηθευθούν τρόφιμα. Θέλουν να δείξουν, εκτός των άλλων, στο Χριστό ότι είναι πρόθυμοι να Τον διακονήσουν, να Του προσφέρουν ό,τι μπορούν για να Τον ξεκουράσουν, ενώ η όλη παρουσία τους κοντά Του μας δείχνει ότι είναι έτοιμοι να συνεχίσουν το έργο που Αυτός ξεκινά, να παλέψουν να κάνουν πράξη ό,τι Αυτός τους διδάσκει και με τα λόγια και το παράδειγμά Του.