Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική...

Γαλανιάδη Εύα

Ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζεται από το υπουργείο Παιδείας το ζήτημα των τριών ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων ελληνικών στο Γυμνάσιο έναντι των δύο μόλις ωρών διδασκαλίας των Νέων ελληνικών είναι τουλάχιστον φαιδρός. «Παρά φύσιν», λέει ο Φίλης, διδάσκονται οι μαθητές τρεις ώρες Αρχαίων και μόλις δύο Νέων ελληνικών. Βέβαια, μας έχει συνηθίσει το υπουργείο στη φαιδρότητα των λόγων του επικεφαλής του...

Αναρωτιέμαι, όμως, αν ξέρει να το γράψει αυτό το «φύσιν» σωστά ο κ. υπουργός και ακόμα περισσότερο αν ξέρει για ποιον λόγο γράφεται έτσι. Το αναφέρω αυτό επειδή ο κ. Βίτσας -ή ο ευγενής μετακλητός του γραμματεύς- δεν γνωρίζει ότι άλλο «βάσει» και άλλο «βάση», όπως φάνηκε από την επιστολή που απέστειλε στον κ. Παυλή εχθές.

Φιλόλογος δεν είμαι, δεν έχω μπει ποτέ σε σχολείο να διδάξω, αλλά ξέρω τούτο: η ελληνική γλώσσα έχει συνέχεια. Και τα σωστά νέα ελληνικά για τα οποία κόπτονται στο υπουργείο, προϋποθέτουν γνώση της Αρχαίας ελληνικής. Καλώς ή κακώς, έτσι είναι. Το ζήτημα, όμως, δεν είναι να κόψουμε μια ώρα από εδώ και να την πάμε εκεί. Το ζήτημα είναι να αλλάξει ο τρόπος.

Ίσως ένα σύστημα το οποίο θα δούλευε προς την κατεύθυνση της εκμάθησης των Νέων ελληνικών θα ήταν σε αυτή τη μία ωρίτσα Αρχαίων ελληνικών που «περισσεύει» ή είναι «παρά φύσιν», κατά τον υπουργό, να μάθαιναν τα παιδιά πώς προκύπτουν οι λέξεις στα Νέα ελληνικά από την Αρχαία. Δηλαδή, για παράδειγμα: για ποιο λόγο λέμε «κλήση», ποια η ρίζα της λέξης; Για ποιο λόγο διπλασιάζεται το «ρ» στη λέξη «υδρορροή» και τι σημαίνει αυτό; Ξεκινώντας από τα Νέα ελληνικά, και εξηγώντας πώς αυτά προκύπτουν από τα Αρχαία, ο μαθητής δεν μπορεί παρά να κατανοήσει την ουσία του ελληνικού λόγου και να αντιληφθεί τη συνέχειά του στον χρόνο, αλλά και να μάθει να γράφει σωστά Νέα ελληνικά.

Αν ήδη γίνεται αυτό στο Γυμνάσιο, με κάποιο τρόπο, δεν γνωρίζω και συγχωρέστε με. Ωστόσο από την πείρα μου στο Πανεπιστήμιο, όπου πρωτοετείς και τριτοετείς ακόμα του Ιστορικού - Αραχαιολογικού κάνουν συστηματικά τα ίδια αδικαιολόγητα λάθη, αντιλαμβάνομαι ότι ακόμα και αν γίνεται προσπάθεια σύνδεσης Αρχαίας και Νέας, δεν γίνεται σωστά.

Η γραμματική μας δεν είναι εύκολη, κάθε άλλο. Ο ελληνικός λόγος είναι από τους πιο σύνθετους που δημιούργησε ποτέ ο άνθρωπος. Η γλώσσα μας με τη συνέχειά της εξέφρασε ιδέες που ο σύγχρονος άνθρωπος κάθε εποχής θα προσπαθεί με κόπο να προσεγγίσει. Η ελληνική γλώσσα έχει λογική, έχει ρίζες, έχει τον Λόγο μέσα της. Ναι, πρέπει να αλλάξει το σύστημα διδασκαλίας. Αλλά δεν φταίνε τα Αρχαία ελληνικά για το γεγονός ότι δεν μπορούν να γράψουν και να μιλήσουν σωστά Νέα ελληνικά τα παιδιά μας. Φταίει ο τρόπος και το γεγονός ότι οι μαθητές μας αντιμετωπίζουν ως νεκρή γλώσσα τη γλώσσα που οι ίδιοι μιλούν -και δεν το γνωρίζουν, δεν το νιώθουν, δεν κατορθώνουμε εμείς να τους το δώσουμε να το καταλάβουν επειδή το σχολείο αδυνατεί να κάνει μια συνολική προσέγγιση της γλώσσας.

Επομένως, ναι, να κάνουν τα παιδιά μας μάθημα από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο. Αλλά με τη λογική ότι αυτά που μαθαίνουν δεν είναι ξένα με αυτά που μιλούν και γράφουν. Όσο για τους 56 καθηγητές Πανεπιστημίου που υπογράφουν πρόταση να καταργηθεί η διδασκαλία της Αρχαίας από το πρωτότυπο για την Α' Γυμνασίου, θα συμφωνήσω με τους καθηγητές του Τμήματος Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ: «Το εν λόγω κείμενο υπογράφεται από συναδέλφους η συντριπτική πλειονότητα των οποίων δεν έχει σχέση με την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Φιλολογία ή με την αρχαιογνωσία εν γένει, ενώ αρκετοί από αυτούς υπηρετούν σε πανεπιστημιακά τμήματα άσχετα με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση γενικότερα». 

Μήπως σε τούτη τη χώρα θα έπρεπε κάποτε να ασχολείται καθείς με το αντικείμενό του και να μην αλωνίζει σε ξένα χωράφια, μπας και προχωρήσουμε κάποτε εμπρός; Αυτοί οι κκ. καθηγητές δεν έχουν ζητήματα που άπτονται των ειδικών ενδιαφερόντων τους για να κάνουν προτάσεις στον υπουργό;

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική. Αρχαία και Νέα, το ίδιο. Είναι η ίδια στον Όμηρο, η ίδια στις τραγωδίες και στις κωμωδίες, η ίδια στους Ψαρολόγους του Βυζαντίου, η ίδια στα δημοτικά μας τραγούδια. 

Μία, αδιαίρετη, καθολική. 

Αγία.